کود NPK چیست و چه کاربردی دارد

 کود NPK  (ان پ کا):

کود NPK ترکیبی پیچیده از سه ماده‌ی اصلی مورد نیاز برای رشد گیاه است. نیتروژن یا ازت، فسفر، پتاس.

کود NPK یکی از پر مصرف ترین نوع کودها در دنیا است که برای افزایش رشد گیاهان و درختان استفاده می شود . عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت ، فسفر، پتاس ، کلسیم ، منیزیم
عناصر کم مصرف (میکرو) شامل : آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بر

به کود هایی که مجموع عناصر فوق را با هم و به نسبت متناسب دارا باشد اصطلاحا کود کامل یا NPK گفته میشود.
گیاهان بیشتر از هرچیز دیگر به سه عنصر نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K) نیاز دارند.

اعداد درج شده بر روی بسته های این کود، به همان ترتیبی که بیان می شوند نشان دهنده درصد عناصر NPK هستند.

 برای مثال : کود NPK 15-8-15 از این عناصر تشکیل شده است :

15 درصد N (نیتروژن)

8 درصد P (فسفر)

15 درصد K (پتاسیم)

البته 15+8+15 درصد ، یعنی، 38 درصد عناصر این کود مربوط به این سه عنصر است و ما بقی بخشی مربوط به عناصر ریز مغذی و یک سری ترکیبات خنثی یا اختصاصی و یا حتی سری شرکتهاست. 

  کود NPK چیست؟

کود NPK ترکیبی پیچیده از سه ماده‌ی اصلی مورد نیاز برای رشد گیاه است. نیتروژن یا ازت، فسفر، پتاس.

کود NPK یکی از پر مصرف ترین نوع کودها در دنیا است که برای افزایش رشد گیاهان و درختان استفاده می شود . عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت ، فسفر، پتاس ، کلسیم ، منیزیم
عناصر کم مصرف (میکرو) شامل : آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بر

به کود هایی که مجموع عناصر فوق را با هم و به نسبت متناسب دارا باشد اصطلاحا کود کامل یا NPK گفته میشود.
گیاهان بیشتر از هرچیز دیگر به سه عنصر نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K) نیاز دارند.

اعداد درج شده بر روی بسته های این کود، به همان ترتیبی که بیان می شوند نشان دهنده درصد عناصر NPK هستند.

 برای مثال : کود NPK 15-8-15 از این عناصر تشکیل شده است :

15 درصد N (نیتروژن)

  8 درصد P (فسفر)

15 درصد K (پتاسیم)

البته 15+8+15 درصد ، یعنی، 38 درصد عناصر این کود مربوط به این سه عنصر است و ما بقی بخشی مربوط به عناصر ریز مغذی و یک سری ترکیبات خنثی یا اختصاصی و یا حتی سری شرکتهاست. 

نقش نیتروژن در رشد گیاه:

نیتروژن (ازت) یکی از مواد مغذی موردنیاز برای رشد و نمو و تکثیر گیاهان است. علیرغم اینکه نیتروژن یکی از فراوان‌ترین عناصر موجود روی کره‌ی زمین است؛ ولی احتمالاً کمبود نیتروژن در گیاهان یکی از عمده‌ترین مشکلات تغذیه‌ای است که گیاهان را در همه جا تحت‌تأثیر قرار داده است. باید توجه داشت که نیتروژن موجود در جو و پوسته‌ی زمین مستقیماً در دسترس گیاهان قرار نمی‌گیرد.نیتروژن برای گیاه بسیار حیاتی است. زیرا نیتروژن یکی از عناصر اصلی کلروفیل است.

علائم کمبود ازت:

در اثر کمبود ازت در خاک و گیاه، برگ های پایینی گیاه زرد شده و برگ های بالایی همچنان سبز می باشد.در شرایط کمبود ازت بوته ها و برگ ها کوچک و میوه ها ریز و دچار خزان زودرس می شوند.

علائم کمبود فسفر:

فسفر بعد از نیتروژن مهمترین عنصر غذایی ضروری و پرمصرف مورد نیاز گیاه بوده که به شکل فسفات از خاک جذب می‌شود.  

همچنین فسفر بعنوان یکی از عناصر غذایی پر مصرف و عناصر اصلی نقش بسیار مهمی در روند رشد و نمو گیاهان ایفا می کند. بطور کلی از نظر علم ادافولوژی فسفر در خاک به دو صورت Available (قابل دسترس ) Non available (غیر قابل دسترس) وجود دارد. آنچه که برای گیاهان زراعی می تواند مهم باشد میزان فسفر قابل دسترس است که بعنوان یک شاخص برای تغذیه گیاهی مهم تلقی می گردد. معمولا” میزان فسفر قابل دسترس در صوتیکه حدودا” 5 (ppm) در خاک زراعی باشد نشان دهنده نیاز خاک زراعی به کود فسفره است که با استفاده از کودهای مورد نیاز می توان آنرا تامین نمود. و اما در صورتیکه میزان فسفره قابل جذب کمتر از 5(ppm) باشد خاک فقیر است ولی اگر بین 5 تا 10(ppm) باشد گیاه زراعی به اعمال تیمار کود فسفره پاسخ مثبت می دهد و اگر چنانچه 5 تا 15(ppm) باشد خاک غنی از فسفر بوده و نیازی به دادن کود فسفره ندارد. حال توجه باید کرد که در خاکهای زراعی کشورمان در کشاورزی رایج بدلیل استفاده بیش از حد مصرف کود فسفره میزان غلظت فسفره قابل دسترس بعضا” بیش از حد مطلوب می باشد.

علائم کمبود فسفر در ذرت

عکس زیر گیاه ذرت را نشان می‌دهد که با کمبود فسفر مواجه شده‌است. برگ‌های پیر در هنگام کمبود فسفر سریع‌تر از برگ‌های جوان تحت تأثیر قرار می‌گیرند زیرا توزیع فسفر در هنگام کمبود آن تغییر می‌کند. در ذرت ممکن است در برگ‌ها و ساقه‌های پایینی رنگ بنفش یا قرمز ایجاد شود. این شرایط به‌علت تجمع قندهایی است که در صورت کمبود فسفر در گیاه ایجاد می‌شود، این حالت به‌خصوص در دماهای پایین بیشتر رخ می‌دهد.

نقش پتاسیم در گیاه

1. پتاسیم باعث سوخت و ساز ازت شده و باعث تشکیل پروتئین در گیاه می گردد و باعث افزایش فتوسنتز و عملکرد گیاه می شود.
2. باعث تنظیم کار روزنه های برگ می شود. (در زمانی که نیاز به از دست دادن آب به صورت بخار یا قطره داشته باشد، روزنه برگ باید باز شود و در شرایط دیگر باید بسته باشد)
   باد، نور و پتاسیم در باز و بسته شدن روزنه های برگ تأثیرگذارند.
3. پتاسیم باعث سوخت و ساز مواد هیدروکربنه می شود.
4. پتاسیم باعث بهبود انبارداری میوه ها می شود. پتاسیم باعث ایجاد دیواره ی سلولی محکم و زخیم در میوه ها می گردد و همین مسئله باعث می شود که طول عمر انبارداری میوه ها و کیفیت آنها افزایش یابد.
5. پتاسیم باعث کاهش بیماری های قارچی در گیاهان می شود. زیرا پتاسیم باعث غلیظ تر شدن شیره ی سلولی گیاه شده، در نتیجه تعرق گیاه کم می گردد و رطوبت کمتری در سطح برگ بوجود می آید در نتیجه شرایط محیطی نامساعدی برای بیماری های قارچی ایجاد می گردد و از فعالیت قارچ ها کم می شود.
6. پتاسیم، افزایش مقاومت گیاه به سرمازدگی را افزایش می دهد. و باعث افزایش غلظت شیره ی سلولی می شود و باعث پایین آمدن نقطه ی انجماد و مقاومت گیاه به سرما می گردد.
7. پتاسیم عنصری است که در قابل جذب نمودن سایر املاح و خوش‎طعمی و خوش‎رنگی میوه‎ها موثر است و برای تولید میوه با كیفیت بالا، بسیار ضروری است.
8. پتاسيم در گیاه جزو عناصر متحرك است و در غلظت هاي بالا مورد نياز می‎باشد. فراوانی نیتروژن ، فسفر و یا كلسیم می‎تواند كمبود پتاسیم را به همراه داشته باشد.

علائم کمبود پتاسیم

1. در کمبود پتاسیم، نوک برگ ها و حاشیه آنها در برگ های پایینی دچار سوختگی می گردد که به آن اصطلاحاً نوک سوختگی یا لب سوختگی گفته می شود.
2. پتاسیم در ایجاد مقاومت به خشکی گیاه نقش دارد و زمانی که کمبود پتاسیم در گیاه بوجود آید تشنگی گیاه سریع تر خودش را نشان می دهد و گیاه سریعاً پژمرده شده و شادابی خود را از دست می دهد.
3. علائم کمبود پتاسیم در میوه خیار باعث کوتاه، چاق و نوك كشيده ‎شدن آن یا اصطلاحا دوکی شدن میوه می‎شود.
4. گیاهانی که با کمبود پتاسیم مواجه می‌شوند کم‌ رشد بوده و معمولا نسبت به بیماری‌ها حساس‌تر هستند.